Ο Ναός της Υπαπαντής στην Πλαγιά – Εορτή στις 2 Φεβρουαρίου

Γράφει η Μαριάνθη Βάμβουρα. Την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου εορτάζει ο ιερός ναός της Υπαπαντής στην Πλαγιά. Σύμφωνα με το πρόγραμμα που έχει ανακοινωθεί , το Σάββατο παραμονή της εορτής στις 5 το απόγευμα θα γίνει Παράκληση στον Ι.Ν της Αγίας Τριάδος και θα ακολουθήσει λιτάνευση της εικόνας της Υπαπαντής του Χριστού με συνοδεία φιλαρμονικής ορχήστρας. Με την άφιξη της ιεράς εικόνας στο ναό της Υπαπαντής θα ακολουθήσει Πανηγυρικός Εσπερινός. Ανήμερα θα τελεστεί το πρωί Πανηγυρική Θεία Λειτουργία και θα ακολουθήσει κατά το εθιμικό διανομή παραδοσιακού φαγητού.

Με την ευκαιρία του εορτασμού ας κάνουμε ένα σύντομο σημείωμα-αναφορά στο ναό της Υπαπαντής. Ο σημερινός ναός της Υπαπαντής στην Πλαγιά οικοδομήθηκε το 1914 με ρυθμό τρίκλιτο βασιλικό με θόλο και παρουσιάζει όμως αρχαιολογικό ενδιαφέρον . Στην ίδια θέση προϋπήρχε εκκλησία ξύλινη που σύμφωνα με τις πληροφορίες είχε οικοδομηθεί σε χώρο όπου προϋπήρχε ειδωλολατρικός ναός που μετέπειτα έγινε χριστιανικός.

Χαρακτηριστικά αναφέρει στο βιβλίο «Αθανάτου Ζωής Σύμβολα και Ενδείξεις» ο καθηγητής του Χάρβαρντ αείμνηστος Κωνστ. Καβαρνός που καταγόταν από τον Τρίγωνα. «… κάτωθεν του ιερού ναού της Υπαπαντής εν τω νάρθηκι του οποίου φαίνονται μαρμάριναι μικραί πλάκες δύο, επί του τοίχου, κατά την δευτέραν ανοικοδόμησιν εκτισμέναι, φέρουσι δυσανάγνωστους τινάς επιγραφάς , αγνώστου εποχής και προελεύσεως , περί ων ο γνωστός αρχαιολόγος Conze λέγει ότι ανήκουσι τη Ρωμαϊκή εποχή ….Συν τούτοις δ΄αναφέρεται εκ παραδόσεως ότι και το έδαφος του ιερού ναού της Υπαπαντής ην ψηφιδωτόν γνωσθέν κατά τινά αυτού ανοικοδόμησιν» (πληροφορίες οι οποίες αναφέρονται και στο βιβλίο «Συνοπτική ιστορία και τοπογραφία της Λέσβου, Οικ. Τάξη). Και σύμφωνα με τη θέση του καθηγητή Καβαρνού το ψηφιδωτό δάπεδο ανήκε στον αρχαίο ναό.

Στο ίδιο βιβλίο γίνεται αναφορά στα βυζαντινά τόξα που παρατηρούνται στα παράθυρα του ναού. Από δύο εικόνες που η μία φέρει την χρονολογία 1831 έχουμε και κοινωνικές μαρτυρίες αφού σημειώνεται και στις δύο ότι έγιναν από έξοδα των ελαιομυλωνάδων. « Δι εξόδων των ελαιομυλωνάδων, αωλα΄» . Η μία εικονίζει τον Χριστό να κάθεται στο θρόνο και να έχει την Παναγία από τα δεξιά και τον Ιωάννη πρόδρομο από τα αριστερά σε στάση δέησης, ενώ στην άλλη εικονίζονται τα Εισόδια της Θεοτόκου.

Μαριάνθη Βάμβουρα
vamvouramar@gmail.com