Τον τελευταίο καιρό, όσο φούντωνε η συζήτηση για τον, επί θύραις όπως φαίνεται, «Καλλικράτη», σκεφτόμουνα ότι δεν υπήρχε λόγος να ασχοληθώ κι εγώ, μιας και όσοι έχουν καταπιαστεί με το θέμα έχουν σπουδαιότερη αυτοδιοικητική εμπειρία, τουλάχιστον για τον συγκεκριμένο λεσβιακό χώρο. Παρακολουθώντας όμως την συνέντευξη που έδωσε στην ΝΕΤ και στον Γιάννη Πολίτη ο υπουργός Εσωτερικών, Γιάννης Ραγκούσης, εξεπλάγην, αν δεν τρόμαξα. Κι αυτό γιατί η απόλυτη αταραξία και σιγουριά με την οποία ο αρμόδιος υπουργός βεβαίωνε ότι ο νέος αυτοδιοικητικός χάρτης, όπως τον έχει φαντασθεί και σχεδιάσει, θα λειτουργήσει άψογα και σχεδόν χωρίς προβλήματα, με οδήγησε στη σκέψη ότι ή ο υπουργός δεν γνωρίζει την πραγματική κατάσταση που κυριαρχεί σήμερα στους δήμους, ή ενσυνείδητα μας παραμυθιάζει.
Γιατί, όπως ο ίδιος και οι συνεργάτες του διακηρύσσουν, ο «Καλλικράτης» δεν αποτελεί απλώς μια διαφορετική διαίρεση της χώρας, αλλά μια ουσιαστική αναμόρφωση του διοικητικού της συστήματος, μια νέα αντίληψη για το πώς πορεύεται μια σύγχρονη κρατική οντότητα.
Για να επιτευχθεί όμως ο στόχος αυτός απαιτείται, εκτός των άλλων, ανθρώπινο δυναμικό, μορφωμένο και εξειδικευμένο, με κουλτούρα συνεργασίας, με διάθεση να επιχειρεί με φαντασία και κυρίως με θέληση εργασίας με αποδοτικότητα.
Αυτό το ανθρώπινο δυναμικό, για να αποκτηθεί και να στελεχώσει τους νέους Δήμους, που όπως εξήγησε ο υπουργός θα αποτελούν μικρές κυβερνήσεις στον χώρο εξουσίας τους, χρειάζεται μόρφωση ουσιαστική και όχι απλώς μια κατ’ επίφαση επιμόρφωση, που θα αποκτηθεί με ταχύρρυθμα σεμινάρια που θα διεξαχθούν στο διάστημα Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου, για την οποία ασφαλώς θα απαιτηθούν κάποια εκατομμύρια ευρώ, γιατί δεν φαντάζομαι οι επιμορφωτές και οι εξειδικευμένοι να προσφερθούν να κάνουν αυτό το έργο για την ψυχή της μάνας τους.
Ο υπουργός υπήρξε δήμαρχος. Δεν ξέρω πόσο ακριβώς διήρκεσε η θητεία του, αλλά όση κι αν ήταν αυτή, θα πρόλαβε να αντιληφθεί ότι οι παθογένειες της δημόσιας διοίκησης, που όλοι συμφωνούν ότι είναι βαριά άρρωστη, έχουν περάσει εγκατασταθεί αναλλοίωτες και στην αντίληψη της αυτοδιοίκησης.
Ένα μικρό παράδειγμα μπορεί να δώσει ο τρόπος με τον οποίο συντάσσονται κάθε χρόνο οι προϋπολογισμοί. Απλώς αντιγράφονται, με κάποιες διαφοροποιήσεις στα κονδύλια. Χωρίς καμμιά δημιουργική παρέμβαση, καμμιά νέα εγγραφή, καμμιά καινούργια ιδέα και αντίληψη για τις τρέχουσες και σύγχρονες ανάγκες του δήμου. Μπορείς λοιπόν να συγκρίνεις έναν προϋπολογισμό προ 20ετίας συντεταγμένο με έναν τωρινό και να μη βρεις καμμιά διαφορά. Επειδή και κανένας από τους αιρετούς, δεν αποφασίζει ή δεν τολμά να κάνει οποιαδήποτε αλλαγή.
Υπάρχουν εκατοντάδες τέτοια παραδείγματα, που δίνουν ανάγλυφα την ραστώνη, υπό το κράτος της οποίας διάγουν όλες μα όλες οι δημοτικές λειτουργίες, με την ύπαρξη βέβαια των απαραίτητων εξαιρέσεων.
Μ’ αυτό, λοιπόν, το ανθρώπινο δυναμικό των δημοτικών υπηρεσιών απάσης χώρας, που για να συντάξει την μελέτη π.χ. μιας άδεια του αρμόδιου πολεοδομικού γραφείου για την επισκευή ή την ανανέωση του χρωματισμού ενός δημοτικού κτηρίου χρειάζεται δύο ή τρεις μήνες, μ’ αυτή την νοοτροπία της ήσσονος απόδοσης και της μη ανάληψης οποιασδήποτε ευθύνης, πιστεύει το επιτελείο του υπουργείου Εσωτερικών ότι σε οκτώ μήνες από σήμερα, μέσα στους οποίους εντάσσεται και η προεκλογική περίοδος, ότι θα δημιουργήσει το νέο πρόσωπο της χώρας, την καινούργια αντίληψη, την ορμητική φυγή προς τα εμπρός;
Πέραν του άλλου, που τόνισε με πολλή σοβαρότητα και κανείς από τους παρόντες δημοσιογράφους δεν του το αμφισβήτησε. Ότι ο νέος διοικητικός χάρτης και κυρίως η χωροταξική διαίρεση συντάχθηκαν με την παντελή απουσία του κομματικού συμφέροντος. Να το δω και να αυτοπυρποληθώ, ζητώντας συγγνώμη, για όλα όσα βλέπω και κυρίως για όσα σκέφτομαι.
Με ένα τέτοιο περιβάλλον, λοιπόν, και με τις υπάρχουσες υποδομές σχεδιάστηκε ο νέος χάρτης, τυπικά και ουσιαστικά, από κάποιους τεχνοκράτες, προσεκτικά επιλεγμένους, με βάση το κομματικό τους βιογραφικό φαντάζομαι, και διαμορφώθηκε και το δόγμα «Κάθε νησί ένας δήμος», χωρίς να ληφθούν υπόψη η περίφημη νησιωτικότητα, οι τοπικές ιδιαιτερότητες, η εδαφική μορφολογία, οι ιστορικές διαδρομές, οι υφιστάμενες καταστάσεις. Δόγμα που μπορεί να εξυπηρετεί τα Κυκλαδονήσια, αλλά αδικεί κατάφωρα τη Λέσβο.
Έτσι λοιπόν, σε καμμιά σαρανταριά μέρες θα βρεθούμε με ένα νόμο, που η μόνη αλλαγή την οποία θα επιφέρει είναι η μείωση του αριθμού των δήμων με ταυτόχρονη μείωση των μισθοδοτούμενων προσώπων, χωρίς κανείς να νοιαστεί στην πραγματικότητα τι θα κληθούν να εξυπηρετήσουν αυτοί και τι ακριβώς θα εισφέρουν στην νέα αποδοτική οργάνωση του κράτους, όπως τουλάχιστον λένε ότι την φαντάζονται οι σχεδιαστές της. Α, και μην ξεχνάμε, με την εκμάθηση από όλους τους Έλληνες της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Ή μήπως οδηγούμαστε σε μια νέα επανίδρυση του κράτους, του προηγούμενου πρωθυπουργού, που δεν επιχειρήθηκε ποτέ.
Μαυραγάνης Ξενοφών
28.4.2010
rahidi@in.gr
