Ένα έργο τέχνης από σωσίβια

Όταν η φαντασία, το μεράκι και η δημιουργικότητα ανταμώσουν, το γκρίζο παίρνει χρώμα! Αυτό συνέβη το Σάββατο 2/6/2018 στην αυλή του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλωμαρίου Λέσβου. Πρόκειται για ένα σεισμόπληκτο σχολείο που φιλοξενείται στον αύλειο χώρο του Γυμνασίου και Λυκείου, χωρίζοντάς τα με ένα «γκρίζο» συρματόπλεγμα (!). Η δράση πραγματοποιήθηκε από μία ορεξάτη ομάδα μαθητών, γονέων, εκπαιδευτικών και εθελοντών και των δύο Δημοτικών Σχολείων και Νηπιαγωγείων της περιοχής.

Η εικαστική αυτή παρέμβαση έγινε σε συνεργασία και υπό την καθοδήγηση της εικαστικού Γιούλας Κουτσουμπού, η οποία ασχολείται με καλλιτεχνικές δημιουργίες από ανακυκλώσιμα υλικά. Για πρώτη φορά επιχείρησε να διακοσμήσει έναν σχολικό χώρο, με την ιδέα να πλέξουμε κομμάτια από προσφυγικά σωσίβια δημιουργώντας φιγούρες ψαριών. Γι’ αυτό, την ευχαριστούμε θερμά για την εθελοντική προσφορά, την υπομονή και επιμονή της.

Η συγκεκριμένη δράση είναι εγκεκριμένη από τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λέσβου και σχετίζεται με την επαναχρησιμοποίηση υλικών από τα χιλιάδες σωσίβια προσφύγων και μεταναστών που έχουν συσσωρευτεί στο νησί της Λέσβου κυρίως το 2015 και 2016, για τη δημιουργία έργων τέχνης στα σχολεία. Στο πρόγραμμα αυτό συμμετείχαν και πολλά άλλα σχολεία στο νησί με κατασκευές που έφτιαξαν τα παιδιά από τα υλικά αυτά. Στο δικό μας σχολείο προτιμήθηκε η διακόσμηση του συρματοπλέγματος, λόγω της ιδιαιτερότητας του.

Ο σκοπός του Προγράμματος είναι διττός. Από τη μία, η περιβαλλοντική αφύπνιση των παιδιών, προβάλλοντάς τους το μήνυμα της επαναχρησιμοποίησης φαινομενικά άχρηστων υλικών, καθώς και η ενίσχυση της φαντασίας και της δημιουργικότητας (τα μόνα υλικά που χρειάζεται η τέχνη). Εξάλλου, από αυτό το ίδιο υλικό έχουν ήδη φτιαχτεί και φτιάχνονται σκηνικά και κοστούμια για θεατρικές παραστάσεις, έχουν φτιαχτεί πιόνια για σκακιέρα σε μέγεθος ανθρώπου από το πανεπιστήμιο Αιγαίου, φτιάχνονται καθημερινά έργα τέχνης από τους ίδιους τους πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν εγκλωβιστεί στο νησί της Λέσβου, βρίσκοντας μια κάποια διέξοδο να αντιμετωπίσουν δημιουργικά τον ακούσιο εγκλεισμό τους.

Από την άλλη, η παρέμβαση αυτή εστιάζει και πάλι στο ίδιο το υλικό. Πρόκειται για σωσίβια. Υλικά, δηλαδή, που φτιάχτηκαν για να σώζουν ζωές. Η μόνη διαφορά με τα σωσίβια που βρίσκουμε σε όλα τα πλεούμενα του Αιγαίου είναι ότι τα συγκεκριμένα σωσίβια εκτέλεσαν την αποστολή τους, σώζοντας όντως χιλιάδες ανθρώπους. Οι άνθρωποι αυτοί έφυγαν από την πατρίδα τους ως πρόσφυγες για να γλιτώσουν από τον πόλεμο ή ως μετανάστες για να γλιτώσουν από τη φτώχεια και τη δυστυχία, ελπίζοντας σε ένα καλύτερο αύριο στις πλούσιες χώρες της Ευρώπης.

Μια Ευρώπη πλούσια σε χρήματα, πλούσια όμως και σε συρματοπλέγματα! Μια Ευρώπη που ενώ έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης, λόγω των πολιτικών της, στη συντήρηση όλων αυτών των πολέμων, αλλά και στη συνεχή φτωχοποίηση «άλλων» πληθυσμών της γης, προς ενίσχυση της δικής της οικονομίας, αρνείται να δεχτεί το τίμημα των ίδιων των επιλογών της. Κανένας άνθρωπος δε θα άφηνε τον τόπο του, αν μπορούσε να ζήσει με ειρήνη και αξιοπρέπεια σ’ αυτόν. Τα αποτελέσματα αυτής, άλλωστε της πολιτικής τα νιώθουμε και εμείς, ως «Ευρωπαίοι», αλλά «τεμπέληδες, νότιοι».

Αυτή η πολιτική καταστρέφει κάθε μικρή παραγωγή (αγροτική, κτηνοτροφική, αλιευτική κλπ.) στη χώρα μας, προς όφελος των βιομηχανιών και των πολυεθνικών. Έτσι η Ευρώπη μέσω του μηχανισμού χορήγησης ασύλου ξεδιαλέγει/ κρατάει μόνο όσους θέλει (ας πάρουμε, ενδεικτικά, το παράδειγμα των νέων επιστημόνων τους οποίους δέχεται με χαρά, καθώς αποτελούν φθηνό επιστημονικό προσωπικό). Οι υπόλοιποι ας στοιβάζονται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τύπου «Μόριας», για να λειτουργούν αποτρεπτικά στην έλευση νέων απελπισμένων.

Αυτή είναι, επίσης, η πολιτική που αδειάζει το Αιγαίο από ψάρια (που έκοψε στη μέση τα μικρά ψαροκάικα και άφηνε τις ανεμότρατες να ερημώνουν το βυθό της θάλασσας) και το γεμίζει πτώματα και πεταμένα σωσίβια. Από αυτά τα σωσίβια λοιπόν, έτσι συμβολικά, φτιάξαμε ψάρια. Εκεί, έξω από τα container της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (τραγική ειρωνεία), όπου κάνουν μάθημα τα παιδιά μας, γιατί η πολιτεία «δεν μπορούσε» να βρει λυόμενες αίθουσες με τις απαιτούμενες προδιαγραφές, και όπου θα συνεχίσουν και την επόμενη σχολική χρονιά, γιατί η πολιτεία «δεν μπορεί» να αποκαταστήσει τις ζημιές από το σεισμό σε ένα μόνο χρόνο (!).

Ευχαριστούμε όλους και όλες που συμμετείχαν και βοήθησαν (από το Πλωμάρι και τη Μυτιλήνη), κλείνοντας τα αυτιά σε φωνές αναίτια μικροβιοφοβικές, και ποικιλοτρόπως φοβικές. Ευχαριστούμε όλους όσοι χαρακτηρίστηκαν «βρωμιάρηδες» για την καθαρότητα της σκέψης και της ψυχής τους.