Μια βράβευση και λίγη ιστορία

Επιμέλεια: Γιάννης Μαλλής. Στις 18 Μαΐου 2011, η Μαρία Γεωργιάδη παρέλαβε το βραβείο της Εστίας Νέας Σμύρνης στη μνήμη του ιδρυτή της Εστίας, Πάνου Χαλδέζου. Η Μαρία Γεωργιάδη ήταν αριστούχος για το έτος 2009-2010 στο Λύκειο του Πλωμαρίου, γενέτειρας του Πάνου Χαλδέζου. Στη φωτογραφία παραλαμβάνει το βραβείο από την κυρία Αλίκη Χαλδέζου – Παλαιολόγου.

Με μια μικρή βόλτα στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννου θα δούμε στον κήπο να μας καλωσορίζει η μορφή του Πάνου Χαλδέζου. Ποιον όμως απεικονίζει το χάλκινο άγαλμα; Ποιος πραγματικά ήταν εκείνος ο συμπατριώτης μας; Και επειδή το υπερήφανο Πλωμάρι είναι πρώτα από όλα η ιστορία του, καιρός να θυμηθούμε λίγη από αυτή… Διάβασε ως το τέλος και σε διαβεβαιώνω ότι θα καταλάβεις.

Ο Πάνος Χαλδέζος γεννήθηκε «Ίσα Μέσα» στο Πλωμάρι κοντά στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, το 1898. Ζούσε με την μητέρα του, αφού έμεινε ορφανός από πατέρα και προσπαθούσε από πολύ μικρός να προσφέρει στους συνανθρώπους και στον τόπο του, αφού σε ηλικία μόλις 15 ετών οργάνωσε παιδική χορωδία για την ενίσχυση του στόλου. Όταν τελείωσε το Γυμνάσιο, το 1916, διορίστηκε υπάλληλος στο Δήμο Πλωμαρίου (που κάποιοι αποφάσισαν μετά από 94 χρόνια ότι δεν πρέπει να υφίσταται…).

Το 1918 στρατευμένος πια, συμμετέχει σε όλες τις μάχες του Ελληνικού Στρατού. Στη μάχη με τους Τούρκους, στο Τουλού Μπουνάρ της Μικράς Ασίας τραυματίζεται δύο φορές. Οργανώνει συνεργείο με τεχνίτες και σε κάποια μικρή διακοπή των επιχειρήσεων με σύμμαχο την αγάπη προς την πατρίδα, χτίζει και εξοπλίζει μια εκκλησία κοντά στο Βayindir. Πράξη για την οποία τον συγχαίρει δημοσίως ο διοικητής του 34ου Συντάγματος. Αργότερα συμμετέχει και στην εκστρατεία για την απελευθέρωση του Αϊδινίου.

Με το τέλος του πολέμου επιστρέφει στον Δήμο Πλωμαρίου. Οργανώνει σε αυτό και στα χωριά του, την κατασκευή και τοποθέτηση στηλών για τους πεσόντες στο πόλεμο. Βρίσκει, επικοινωνεί, οργανώνει όλους τους απόδημους Πλωμαρίτες και τους βοηθά να δημιουργήσουν Συνδέσμους. Εξασφαλίζει χρήματα με την βοήθεια όλων για την ανέγερση Παιδικού Σταθμού και Γηροκομείου. Ασχολείται με την οργάνωση ελαιουργικού συνεταιρισμού. Και αν όλα αυτά σας φαίνονται «λίγα» την επόμενη φορά που θα κοιτάξτε το λιμάνι σκεφτείτε ότι το 1925 σε επαφές με τον τότε πρωθυπουργό Ανδρέα Μιχαλακόπουλο εξασφαλίζει ευνοϊκό δάνειο με το οποίο κατασκευάζεται το λιμάνι του Πλωμαρίου.

Με δικά του έξοδα κατασκευάστηκε η μαρμάρινη προτομή του Πλωμαρίτη Ήρωα Ιωάννη Κοφτερού που σήμερα βρίσκεται στο πάρκο της πλατείας του Πλωμαρίου. Αρχικά είχε στηθεί στο Πάρκο του Αφανούς Ναύτη που κάποιοι στη νεότερη ιστορία του Πλωμαρίου παραμέλησαν αλλά και αργότερα αποφάσισαν ότι δεν έχει «θέση» στην σύγχρονη πραγματικότητα…

Ο Πάνος Χαλδέζος από το 1927 εργάζεται στον Δήμο Αθηναίων. Παντρεύεται και συνεχίζει να προσφέρει στα κοινά από τις θέσεις του Γενικού Διευθυντή του Δήμου, του Διευθυντή της Διοίκησης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο Υπουργείο Διοίκησης Πρωτευούσης. Γίνεται επίτιμο μέλος Συλλόγων, Σωματείων και λαμβάνει κατά την αποχώρησή του από την Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας, τιμητικά ψηφίσματα όλων των Δήμων της Λέσβου.

Το 1937 αναδιοργανώνει και δίνει λάμψη στην τότε διαλυμένη Λέσχη Νέας Σμύρνης και την μετονομάζει σε Εστία Νέας Σμύρνης μεταμορφώνοντάς την σε λαμπρό και φωτεινό παράδειγμα πολιτισμού και κοινωνικής προσφοράς. Αφιερώνει σε αυτή, 47 ολόκληρα χρόνια της ζωής του και διατελεί πρόεδρος, αφού εκλέγεται συνεχώς με την αποδοχή όλων και λαμβάνει το σύνολο των ψήφων.

Μέσα από την Εστία Νέας Σμύρνης ιδρύεται Οικονομική Σχολή, Εμπορική Σχολή, Σχολή Κοπτικής Ραπτικής, Νυχτερινές Τεχνικές σχολές και Ναυτική Σχολή. Επίσης, Φροντιστήριο 4 Ξένων Γλωσσών, Βιβλιοθήκη 42.000 τόμων, Γυμνάσιο, Λύκειο, Καταναλωτικό συνεταιρισμό τροφίμων.

Ο Πάνος Χαλδέζος έγραψε βιβλία προσφέροντας πολύ σημαντικές γνώσεις στους δημοσίους υπαλλήλους της εποχής. Τίτλοι: Ερμηνεία των Διατάξεων περί Εκτελέσεως Δημοτικών και Κοινοτικών Έργων και Συμβάσεων Ηλεκτροφωτισμού, «Τα φορολογικά Δήμων και Κοινοτήτων», «Ερμηνεία των Διατάξεων περί Καταστάσεως Δήμων και Κοινοτήτων».

Βραβεύτηκε με κάθε τιμή και υπό την παρουσία σημαντικών πολιτικών προσωπικοτήτων της χώρας μας, από την Ακαδημία Αθηνών, τον Δεκέμβριο του 1980. Επίσης τιμήθηκε με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος, με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Γεωργίου Α’, με το Χρυσό Κλειδί της Πόλης των Αθηνών, με το Ανώτατο Παράσημο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, με το Χρυσό Μετάλλιο του Δήμου Ρόδου, με το Σταυρό του Πανάγιου Τάφου από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Βενέδικτο, με το Μετάλλιο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Πολεμιστών Παρισίων και το 1978 μ ε το Χρυσό Μετάλλιο της πόλης της Νέας Σμύρνης.

Στο Πλωμάρι ανακηρύχθηκε Μέγας Ευεργέτης του Ιερού Ναού του Αγίου Ιωάννη. Το 1979 τιμήθηκε (εν ζωή) με το στήσιμο του χάλκινου ανδριάντα του στο προαύλιο του ναού.

Για να μαθαίνουν λοιπόν οι νεότεροι Πλωμαρίτες και να θυμούνται οι παλαιότεροι. Γιατί ιστορία δεν ξανα-φτιάχνεις αν δεν γνωρίσεις καλά, την ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας σου, μέσα από πρόσωπα, γεγονότα και έργα. Και όταν τη γνωρίσεις το πρώτο που πρέπει να κάνεις είναι να σταθείς και να τη σεβαστείς. Να σεβαστείς τα μνημεία, τα αγάλματα και να τα συντηρήσεις. Να θυμάσαι τα πρόσωπα και τις ημερομηνίες και μέσω των τοπικών αρχών να φροντίσεις να μη ξεχαστούν. Αποτελούμε όλοι μας, και οι Πλωμαρίτες, ένα έθνος με την πιο ουσιαστική, ένδοξη και μακρά ιστορία στον πλανήτη. Αυτή η Ιστορία μαζί με τα Ήθη, τα Έθιμα, τη Γλώσσα, τη Κουλτούρα και τη Παράδοση, είναι το μεγαλύτερο όπλο μας σε όσα συμβαίνουν και σε όσα έρχονται.

ΥΓ 1. Ευχαριστώ προσωπικά την Κυρία Αλίκη Χαλδέζου Παλαιολόγου για την ευγενική προσφορά όλων των στοιχείων στα οποία βασίζεται το κείμενο.

YΓ2. Το πιο πάνω κείμενο δεν έρχεται «τυχαία» τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Ο τόπος μας έχει προβλήματα και όπως έχω ξαναπεί, με την τακτική του «Ξέρεις ποιος είμαι εγώ ρε» δεν λύνεται τίποτα. Αντιθέτως αυτή η τακτική μπορεί να σε κάνει λίγο πιο γραφικό. Αυτό που χρειάζεται είναι αυτογνωσία και φυσικά πατριδογνωσία. Μόνο όταν μελετήσεις τον τόπο σου και γνωρίσεις την δυναμική του (ιστορικά, πολιτιστικά, γεωγραφικά, χωροταξικά, στρατηγικά κλπ.) θα μπορέσεις να τον κάνεις να πάει μπροστά.

*Απαγορεύεται κατά τον Ν. 2121/1993 και κατά τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το Ν. 100/1975) η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή (ολική, μερική, περιληπτική), με οποιοδήποτε μέσο και τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, ηχογράφησης ή άλλο, άνευ προηγούμενης έγγραφης άδειας του εκδότη.