Γράφει ο Αριστείδης Κυριαζής. Νήσος Αιολίς Λέσβος, η δε χώρα Λεσβία – Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις. Εφέτος το Πάσχα υποσχέθηκα στην Ερατώ μια πεζοπορία στην όμορφη Αγκαθερή για να μαζέψουμε πασχαλινά χόρτα και βότανα που γεύονται οι Πλωμαρίτες. Γνώριζα εκείνα που μας έστελνε στην Αθήνα ο πατέρας μου Στέλιος και είχα καταγράψει τα δεκαεννέα είδη που μας περιέγραψαν οι φίλοι Πλωμαρίτες Γιώργος Βρ. Λαγουμίδης και Θεολόγος Πατερέλης: «ακρίθαρμα, αξίστη, αφτέργιες, θρούμπη, κάρδαμο, καυκαλήθρες, κουλουκάτσα, κουτβούζα, κουτσ’νάδες, λαγόρχια, μέντα, πεντάνευρα, πουράντζο, ραδικοβλάσταρα, ρίγανη, ρόκα, σβρουνιές, σπαράγγια και φλισκούνη».
Την Λαμπροτρίτη ξεκινήσαμε από το εξοχικό μας του Άγιου Ισίδωρου προς το Πραστιό, όπου δίπλα στον αμαξιτό βρήκαμε πουράντζο με ανθισμένα τα θαλασσί άνθη, που τα γεύεσαι μαζί με τα φύλλα του στη μαρουλοσαλάτα.
Στο Αμμουδέλι κόψαμε ακρίθαρμα, που βράζοντάς το για λίγα λεπτά αποτελεί με λαδόξιδο θαυμάσιο μεζέ. Από το Κάτω μέχρι το Άνω Χωριό μαζεύαμε σπαράγγια και σβρουνιές, που ξεχωριστά ή μαζί αφού βραστούν γίνονται υπέροχη σαλάτα ή σούπα και τηγανισμένα με αυγά αποτελούν νοστιμότατο έδεσμα.
Στο εξωκκλήσι του Αγίου Γεωργίου του Άνω Χωριού μαζέψαμε ραδικοβλάσταρα που βρασμένα είναι εξαίσια σαλάτα για τηγανητά ή ψητά ψάρια. Από εκεί ανεβήκαμε στην πηγή του ελαιοκτήματος του παππού Αριστείδη στην ανατολική πλαγιά της Αγκαθερής και ενθουσιαστήκαμε όταν είδαμε το αυλάκι της να ποτίζει την πεζούλα όπου η γιαγιά Δέσποινα είχε τον μπαχτσέ της και όπου παρατηρήσαμε τα μικρά κουλουκάτσα με τα κίτρινα σαν του ηλιοτρόπιου άνθη και τους βολβούς τους, οι οποίοι γίνονται υπέροχο τουρσί και είναι γλυκύτατοι όταν τηγανιστούν.
Δίπλα στην εικονιζόμενη γάργαρη δροσερή πηγή με τη φιλότεχνη λαξευμένη δεξαμενή των δύο μέτρων βάθους μέσα στο βράχο, η Ερατώ εκτός από τους “βελούδινους” λαλέδες βρήκε για τη σαλάτα κάρδαμο και ρόκα με το κίτρινο άνθος της καθώς και μυρωδάτη μέντα για πρωινό ρόφημα. Παραδίπλα κόψαμε αφτέργιες και πεντάνευρα, που όταν βράσουν και συνοδευτούν με σκόρδο και λαδόξιδο αποτελούν υπέροχο ουζομεζέ. Κοντά στην πηγή βρήκαμε καυκαλήθρες για να τις γευθούμε φρέσκες στη σαλάτα ή ως τουρσί, ή τηγανισμένες στους πατατοκεφτέδες και ως συνοδευτικές της κόκκινης φασολάδας.
Ανηφορίζοντας στο μονοπάτι του κτήματος, όπου καθημερινά τα καλοκαίρια των παιδικών μου χρόνων φόρτωνα στον γάιδαρό μας τα δύο δεκάλιτρα πλακέ μπετόνια γεμάτα νερό της πηγής και τον ακολουθούσα μέχρι τον οικογενειακό “πύργο”, κόψαμε φλισκούνη για απογευματινό ρόφημα που βρήκαμε στις πεζούλες με τις μπουμπουκιασμένες ελιές.
Στα χαλάσματα του “πύργου” του ενός ορόφου, όπου βαπτίστηκα από τον παπά της Κουρνέλας και όπου στο ξύλινο δάπεδο των είκοσι τετραγωνικών μέτρων πλαγιάζαμε τα βράδια ένδεκα άτομα, μικροί και μεγάλοι στη σειρά, ο ένας δίπλα στον άλλον, βρήκαμε φρέσκια ρίγανη και θρούμπη και στο πεζούλι του παρακείμενου ερειπωμένου φούρνου ποτίσαμε τα φυτεμένα από την γιαγιά ζουμπούλια, με όσο νερό είχαμε μεταφέρει από την πηγή.
Στο εγκαταλειμμένο διπλανό αμπέλι μαζέψαμε αξίστη με τα ροζ άνθη του για βραδινό ρόφημα και στις ρίζες του ανέσυρα ένα κωνικό μανιτάρι το λαγόρχι που τρώγεται τηγανητό, καθώς και ένα μικρό μπουκέτο από κόκκινα αυγοειδή συσσωματωμένα παράσιτα, τα κουτβούζα, των οποίων απολαύσαμε το νέκταρ τους ρουφώντας τα.
Ανεβαίνοντας στα χαλάσματα του μελισσοκομείου του θείου Βαγγέλη διακρίναμε ανάμεσα στις κατεστραμμένες κυψέλες κουτσ’νάδες με κατακόκκινα άνθη που μαγειρεύονται με σουπιές ή με ταραμά και ο μαύρος σπόρος τους αποτελεί άριστο καρύκευμα.
Προσκυνήσαμε στο εξωκκλήσι της Αγιά Ειρήνης και στις ρίζες του διπλανού γέρικου πρίνου αναπόλησα την Αγκαθερή των τραγουδιών, που αντιλαλούσαν από τους πύργους στις απέναντι ρεματιές, όταν οι πολυμήχανοι Πλωμαρίτες ανέβαιναν κάθε καλοκαίρι στο βουνό και παράλληλα με τις αγροτικές εργασίες φρόντιζαν τις πεζούλες για να καρπίσουν οι ελιές, ώστε να αποδώσουν το κυριότερο έσοδό τους, το ελαιόλαδο με τα προϊόντα του.
Καλωσορίζοντάς μας ο φίλος Αγκαθεριανός Γιάννης Βαμβαδέλλης και προσφέροντας καφέ στο διπλανό σπίτι του, προθυμοποιήθηκε να μας μεταφέρει με το αυτοκίνητό του στο Πλωμάρι.
Αριστείδης Κυριαζής
*Το κείμενο δημοσιεύτηκε και στην Εφημερίδα Εμπρός.
