Νήσος Αιολίς Λέσβος, η δε χώρα Λεσβία – Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις. Γράφει ο Αριστείδης Κυριαζής. Σε συνέχεια του προηγούμενου κειμένου, αναδημοσιεύω ένα απόσπασμα από τη συνέντευξη στις 28-12-1912, (15 Δεκεμβρίου με το παλιό ημερολόγιο που ίσχυε στην Ελλάδα), στην εφημερίδα New York Herald, του εικονιζόμενου Πλωμαρίτη Ευστράτιου Ι. Αθανασιάδη, ιδρυτή της Λεσβιακής Φάλαγγας, των 210 Λέσβιων εθελοντών που ήλθαν στην Ελλάδα από την Αμερική και πολέμησαν με επιτυχία στην πρώτη γραμμή της απελευθερωτικής για τη Λέσβο μάχης του Κλαπάδου, στις 5-8 Δεκεμβρίου 1912, πληρώνοντας τα έξοδα εισιτηρίου, οπλισμού, στολής και διατροφής:
«Από την πληθώρα των 500 αιτήσεων επιλέξαμε μόνο 210 άνδρες από Νέα Υόρκη, Hartford, Lynn, Haverhill, Norwich, Ansonia, Thompsonville, Worcester, South Framingham, Watertown, Laconia και St. Louis, οι οποίοι στις 16 Νοεμβρίου, (3-11-1912) ταξίδεψαν στην Ελλάδα με το ατμόπλοιο Martha Washington. Όλοι είναι άνδρες με θάρρος και αποφασιστικότητα, εμπνευσμένοι με τα υψηλότερα ιδανικά και όλοι έχουν κάνει μεγάλες θυσίες, με σκοπό να υπερασπίσουν την πατρίδα τους και να πολεμήσουν για την απελευθέρωση του όμορφου και ιστορικού αυτού νησιού.
Οι περισσότεροι από αυτούς είχαν φύγει από τη Λέσβο, για να αποφύγουν τη στρατιωτική θητεία στον τουρκικό στρατό και την τυραννική συμπεριφορά της οθωμανικής κυβέρνησης και ήλθαν στην Αμερική για να βρουν καταφύγιο από τη διαρκή δίωξη. Τώρα αφήνοντας την Αμερική για να πολεμήσουν στη Λέσβο εγκατέλειψαν τις δουλειές τους και άφησαν αποδοτικές θέσεις.
Η ελληνική κυβέρνηση υποδέχτηκε με χαρά τη Λεσβιακή Φάλαγγα. Κατά την άφιξή της στην Αθήνα Έλληνες αξιωματούχοι ανέλαβαν να διοικήσουν τους λεγεωνάριους και είμαι ευτυχής πέρα από κάθε έκφραση να γνωρίζω ότι η Λεσβιακή Φάλαγγα έχει μια τιμητική θέση στην εμπροσθοφυλακή των ελληνικών δυνάμεων που νίκησε τους Τούρκους στο εσωτερικό της Λέσβου και ότι επιτέλους οι προσπάθειές μας στέφθηκαν από επιτυχία».
Σύμφωνα με τη σύζυγό μου, Κωνσταντίνα Βάκκα, απόσπασμα της παραπάνω συνέντευξης αναδημοσιεύθηκε την 1-1-1913 (19-12-1912) στην εφημερίδα Norwich Bulletin με την εξής εισαγωγή:
«Πρόσφατα τηλεγραφήματα που έρχονται στο Norwich από την Ελλάδα, καταγράφουν ότι στους εθελοντές από τις Ηνωμένες Πολιτείες έχει δοθεί μια τιμητική θέση στην πρώτη γραμμή των δυνάμεων που νίκησαν τους Τούρκους στο εσωτερικό της Λέσβου. Οι παραπάνω άνδρες που πήραν τον τίτλο “Λεσβιακή Φάλαγγα”, είναι ένα από τα καλύτερα σώματα ανάμεσα στα ελληνικά στρατεύματα, αριθμούν τους 210 και γύρω στους 25 από αυτούς είναι άνδρες του Norwich, που προσφέρθηκαν εθελοντές και έγιναν αποδεκτοί.
Ένα τηλεγράφημα ενός από αυτούς, του Ιωάννη Βαρτή, παραλήφθηκε στο Norwich την τρέχουσα εβδομάδα από τον αδερφό του, Γεώργιο Βαρτή, που ανακοίνωνε τη θαυμάσια νίκη εναντίον των 1.800 Τούρκων, που η Λεσβιακή Φάλαγγα, μαζί με άλλα ελληνικά στρατεύματα, περικύκλωσαν και απέκοψαν από κάθε εξωτερική βοήθεια. Επίσης ένα γράμμα από την Αθήνα σταλμένο από τον Ιωάννη Βαρτή, μόλις οι άνδρες του Norwich αναχωρούσαν από την Αθήνα για το μέτωπο της Λέσβου, παραλήφθηκε από τον αδελφό του στο Norwich πριν από τρεις μέρες.
Το ενδιαφέρον των Ελλήνων του Norwich κορυφώνεται σχετικά με τον πόλεμο, στους εκατοντάδες άνδρες αυτής της πόλης, που πήγαν να πολεμήσουν στη μητρική πατρίδα τους πριν από μερικούς μήνες και σε εκείνους που, αναγκασμένοι να μείνουν στα σπίτια τους, προσέφεραν πολλά χρήματα. Το ίδιο πατριωτικό πνεύμα αισθάνθηκαν και οι Έλληνες των γειτονικών πόλεων New London, Westerly και Willmantic, που όλοι έστειλαν βοήθημα για τις έκτακτες ανάγκες».
Αριστείδης Κυριαζής
