Από τη Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας, Νάνσυ Ψημενάτου. Τίτλος πρώτου θέματος: “Παιχνίδι και παιδί”. Παιχνίδι… μια σοβαρη υπόθεση. Ποια είναι εκείνη η δραστηριότητα που κάνει καθημερινά το παιδί μας, η οποία το βοηθά να σκέφτεται, να χρησιμοποιεί τη φαντασία του, να λύνει προβλήματα και μαθαίνει να συνεργάζεται με άλλους; Δεν είναι το μάθημα, δεν είναι το φροντιστήριο… Είναι το παιχνίδι! Στο παιχνίδι το παιδί καλείται να χρησιμοποιήσει, να μάθει και να επεκτείνει τις ικανότητες του για να μπορέσει να συμμετέχει μέσα σε αυτό. Χρειάζεται να γίνει πιο εφευρετικό ώστε να βρει μια καλύτερη κρυψώνα στο κρυφτό, χρειάζεται να προσπαθήσει να συνεργαστεί με άλλα παιδιά για να «ελευθερώσει» άτομα τα οποία ανήκουν στην ομάδα του.
Χρειάζεται επίσης να δυναμώσει τους μυς του για να τρέξει γρηγορότερα. Χρειάζεται να ανακαλέσει λέξεις που ξέρει ή και να μάθει καινούριες για να μπορέσει να παίξει σε ένα επιτραπέζιο. Χρειάζεται να κάνει μαθηματικούς υπολογισμούς. Χρειάζεται να πάρει αποφάσεις, χρειάζεται να υποστεί τις συνέπειες αυτών των πράξεων του. Το παιδί επίσης χρειάζεται να μάθει να σέβεται τους κανόνες, να μην κλέβει και να ακολουθεί την ιεραρχία. Μαθαίνει να γίνεται υποχωρητικό ή ακόμα σε αντίθετη περίπτωση μαθαίνει να διεκδικεί.
Το παιχνίδι είναι σοβαρή υπόθεση για το παιδί, αφού πραγματικά το «αναγκάζει», να προχωρήσει πιο πέρα από όπου βρίσκεται. Επίσης, μέσα απ’το παιχνίδι, μπορούμε να έχουμε και μία εικόνα για τη συναισθηματική κατάσταση που βρίσκεται το παιδί μας. Πως φέρεται στα παιχνίδια του; Πως αλληλεπιδρά με τα άλλα παιδιά; Του είναι εύκολο να κάνει φιλίες; Μήπως χρειάζεται να το βοηθήσουμε να τονώσει την αυτοπεποίθησή του; Πως αντιδρά όταν χάνει ή όταν κερδίζει; Μπορείτε να παρατηρήσετε το παιδί σας και να αντλήσετε χρήσιμες πληροφορίες που θα σας δείξουν που χρειάζεται παραπάνω στήριξη, ενθάρρυνση ή και όρια.
Τα παιχνίδια των ρόλων (π.χ εσύ θα είσαι η μαμά -και εγώ ο μπαμπάς) είναι επίσης πολύ σημαντικά για τα παιδιά. Μέσω της μίμησης μαθαίνουν πώς να συμπεριφέρονται. Μαθαίνουν τι είναι αποδεκτό και τι δεν είναι. Μαθαίνουν και «προπονούνται» για τους ρόλους που θα παίξουν αργότερα. Μην αποθαρρύνεται όμως τα παιδιά σας αν παίζουν έναν ρόλο που δεν είναι της αρεσκείας σας.
Πως μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας στο παιχνίδι τους:
- Αναμειχθείτε με το παιδικό παιχνίδι όσο το δυνατόν λιγότερο. Αφήστε το παιδί να τα «βγάλει πέρα» όσο κι αν δείχνει να δυσκολεύεται. Αυτό θα το βοηθήσει να μάθει να είναι επίμονο. Μόνο στην περίπτωση που κινδυνεύει το παιδί μας ή κάποιο άλλο παιδί, μπορούμε να εμπλακούμε.
- Δώστε το μήνυμα στο παιδί σας, ότι εκτιμάτε την ώρα του παιχνιδιού τόσο όσο και την ώρα της μάθησης. Αυτό θα μεταδώσει το μήνυμα στο παιδί ότι είναι απαραίτητο για την υγεία του να χαλαρώνει και να διασκεδάζει.
- Παροτρύνετε το παιδί σας να συμμετέχει σε ομαδικά παιχνίδια χωρίς να ασκείτε πίεση σε αυτό.
- Εκτιμήστε την αξία του ατομικού παιχνιδιού. Το ατομικό παιχνίδι μαθαίνει στο παιδί να περνά μια δημιουργική ώρα με τον εαυτό του. Το βοηθά να αναπτύξει τη φαντασία του & να δημιουργήσει όπως εκείνο αντιλαμβάνεται το χώρο του.
- Δημιουργείστε μια δική σας στιγμή όπου θα παίζετε κι εσείς με το παιδί σας.
- Μην σχολιάζετε αρνητικά τις προτιμήσεις του παιδιού για συγκεκριμένα παιχνίδια.
Τελικά, αυτό που αποδεικνύεται είναι ότι, η μάθηση μέσω του παιχνιδιού είναι πολύ σημαντική. Εξίσου σημαντική με αυτή των μαθημάτων. Κάτι πολύ σημαντικό όμως, και ίσως το πιο σπουδαίο απ΄όλα, είναι το εξής:
Το παιχνίδι είναι μια δραστηριότητα που δ ι α σ κ ε δ ά ζ ε ι.
Αυτή η διασκέδαση είναι απαραίτητη για τη ψυχική υγεία μικρών παιδιών αλλά και ενηλίκων. Χρειάζεται όμως, να είναι και δική μας προτεραιότητα (να διασκεδάζουμε εμείς ως γονείς, ως άνθρωποι) και έπειτα να μεταδώσουμε αυτή την αξία και στα παιδιά μας. Όπως και κάθε άλλη αξία, μεταβιβάζεται και γίνεται αντιληπτή μέσω του παραδείγματος.
Νάνσυ Ψημενάτου
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας www.understanding-self.gr
Καλορίζικη η στήλη!
Αρκετοί από τους επισκέπτες του blog έχουν παιδιά οπότε θα πιάσει τόπο.
Επειδή ασχολούμαι αρκετά χρόνια με έντυπα περιοδικά προτείνω να μείνουν και τα σχόλια έτσι ώστε αν κάποιος θέλει να ρωτήσει κάτι, να έχει την δυνατότητα από αυτό το χώρο. Όπως κάνουμε στα περιοδικά με τις στήλες και τις ερωτήσεις μέσω mail ή με το ταχυδρομείο.
Να κάνω εγώ την αρχή:
Μερικές φορές οι γονείς επειδή δεν έχουν το χρόνο να ασχοληθούν με τα παιδιά τους, αγοράζουν κάποιο παιχνίδι (επιστρέφοντας στο σπίτι ας πούμε). Αυτό μου φαίνεται και ως “δωροδοκία” μερικές φορές και ως “αναγκαία κίνηση”: Πότε το παιχνίδι (το αντικείμενο) μετατρέπεται από μέσο ευχαρίστησης και εκμάθησης σε μέσο “ανταμοιβής”, “ανταλλαγής” ακόμα και ως “μέσο εκβιασμένης συμπάθειας”;
Γειά σας και χαίρομαι που σας άρεσε η ιδέα για αυτή τη στήλη.
Μου άρεσε πολύ η ερώτηση που θέσατε γιατί πραγματικά πολλές φορές οι γονείς στην προσπάθεια τους να μην νοιώσουν ενοχές καταφεύγουν σε διάφορες πρακτικές για να δείξουν με έναν γρήγορο τρόπο στο παιδί την αγάπη τους.
Η απάντηση στην παραπάνω ερώτηση ωστόσο, μπορεί να απαντηθεί μόνο ατομικά σε κάθε γονέα.
Τι εννοώ με αυτό: Οταν ένας γονιός “πιάσει” τον εαυτό του να κάνει μια αγορά παιχνιδιού με σκοπό να καθησυχάσει τον εαυτό του, τότε αυτό είναι δωροδοκία. Δεν έχει να κάνει με τη συχνότητα που αγοράζει παιχνίδια ή λέει “ναι” εκεί που θα έπρεπε να πει “όχι”.
Αφορά το κίνητρο του κάθε γονέα προσωπικά.
Ο χρόνος που περνάμε με τα παιδιά μας είναι σημαντικός αλλά ακόμα πιο σημαντική είναι η ποιότητα του χρόνου που περνάμε μαζί τους. Είναι πολύ πιο σημαντικό να αφιερωθώ στο παιδί μου ένα τέταρτο παρά να είμαι μαζί του δύο ώρες και να “ταξιδεύω” με το μυαλό μου αλλού.
Ελπίζω να σας κάλυψε η απάντηση και σας ευχαριστώ.
Με εκτίμηση
Ευχαριστώ και εγώ.
Πράγματι μετράει ο χρόνος που αφιερώνουμε στα παιδιά μας.
Ουσιατικός χρόνος όμως. (και που να τον βρούμε θα ρωτήσουν άλλοι βέβαια…)
Έτσι όπως πάει αυτή η χώρα όλοι χρειαζόμαστε συμβουλές ψυχικής υγείας, αλλά δεν είμαι και πολύ αισιόδοξος με όλα αυτά που συμβαίνουν και πρόκειται να συμβούν…